Öğretim Üyelerimizin Covıd-19’a Yönelik Projeleri Destek Aldı
02.06.2020
COVID-19 salgınının mevcut ve öngörülen sorun ve etkilerinin sosyal ve beşeri bilimler perspektifinden incelenmesi, araştırılması ve çözüm önerilerinin geliştirilmesine yönelik olarak ARDEB 1001-Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Projelerini Destekleme Programı kapsamında açılan “COVID-19 ve Toplum: Salgının Sosyal, Beşeri ve Ekonomik Etkileri, Sorunlar ve Çözümler” başlıklı çağrıya sunulan projelerin bilimsel değerlendirme süreci tamamlandı. Bu kapsamda Gebze Teknik Üniversitesi (GTÜ) Mühendislik Fakültesi Harita Mühendisliği Öğretim Üyesi Prof. Dr. Arif Çağdaş AYDINOĞLU ve Mimarlık Fakültesi Şehir ve Bölge Planlaması Bölüm Başkan Yardımcısı ve Öğretim Üyesi Dr. Öğr. Üyesi Tayfun Salihoğlu’nun projeleri değerlendirmeler sonucu destek almaya hak kazandı. 15 gün açık kalan söz konusu çağrıya 160 farklı kurumdan toplam 682 proje önerisi sunuldu ve yapılan değerlendirmeler sonucunda 102 proje önerisinin desteklenmesine karar verilmiştir:
SALGİN TAKİP HARİTASI VE SÜREÇLERİN YÖNETİMİ
GTÜ Mühendislik Fakültesi Harita Mühendisliği Öğretim Üyesi Prof. Dr. Arif Çağdaş AYDINOĞLU’nun ''COVID-19 Salgin Takip Haritası ve Süreçlerin Yönetimi için Konumsal Analiz Araçlarının Geliştirilmesi” projesi ile amaçlanan; yeni koronavirüs hastalığı COVID-19 salgınının Türkiye’deki dağılımı karakterinin konum-zaman boyutlarıyla irdelenmesi, vaka kümelenmesindeki değişim eğilimi ve ilişkili değişkenlerin analiz edilerek, bölgesel ve yerel düzeyde vakaların şiddetini ve yayılmasını kontrol altına alacak politika yaklaşımlarının belirlenmesidir. Geliştirilen salgın takip konumsal analiz araçları ile karar vericilere yönelik yeni ve gelişmiş analiz yetenekleri sağlanacaktır. Özellikle salgının ilgili yerleşimlerdeki konumsal dağılımı, konumsal korelasyon, yoğunluk, kümelenme, konum-zamandaki eğilimi, değişimi ve tahmini için gelişmiş istatistiksel modeller oluşturulacaktır. Temin edilen büyük veri altlıkları ile birlikte, Türkiye’deki yerleşim yerlerinde salgının büyümesine neden olan çevresel, sosyo-ekonomik, topografik, demografik ve kültürel alışkanlıklara bağlı faktörlerin analizi sonucu, salgının toplumsal ve ekonomik zararlarını önleyici tedbirler planlanabilecektir.
Geliştirilen analiz araçları ile COVID-19 veya benzeri salgınlar için gerçek zamanlı uyarı mekanizması kurulacaktır. Proje analiz sonuçları, kurumunuz beklentisine göre ulusal düzeyde bakanlık ve bilim kurulları için ve il düzeyinde ise pandemi kurulları için karar destek sağlayabilecektir. Planlanan araştırmalar; CBS, Halk Sağlığı ve Epidemiyoloji alanında orijinal/özgün nitelikte olup, uluslararası literatüre önemli katkı sağlaması beklenmektedir. Türkiye’deki salgın yönetiminde; araştırmacılara veri sağlanması, tedbir alınması ve başarılı tedbirlerin bilimsel olarak doğrulanmasına katkı sağlayacaktır.
SALGINININ YEREL DÜZEYDE YAPILI ÇEVRE İLE İLİŞKİSİ
Covid-19’un şehircilik alanındaki etkileri, kentlerimizdeki yapılı çevrenin salgının yayılması/önlenmesindeki rolü, geçmişten bu yana kent planlaması alanında yapılan yanlışlar, bu tür salgınlara dirençli kentsel mekanların üretilmesi için gelecekte kent planlamasının ve kent yönetiminin nasıl düzenlenmesi gerektiği gibi konularda salgın döneminde çok sayıda görüş ortaya atılmış olmakla birlikte, bu konuda yayımlanmış kapsamlı bir araştırma henüz bulunmamaktadır.
GTÜ Mimarlık Fakültesi Şehir ve Bölge Planlaması Bölüm Başkan Yardımcısı ve Öğretim Üyesi Dr. Öğr. Üyesi Tayfun Salihoğlu’nun “COVID 19 Salgınının Yerel Düzeyde Yapılı Çevre ile İlişkisinin Araştırılması” projesi ile amaçlanan; Covid 19 salgınının İstanbul kenti içerisindeki mekânsal-zamansal kümelenme (spatio-temporal clustering) düzeylerini tespit edip, yapılı çevreye ait yerel özelliklerle ilişkisini test eden modelin geliştirilmesidir. Bu bağlamda projenin iki temel hedefi bulunmaktadır;
1- Hastalığa ilişkin elde edilen mekânsal verinin İstanbul’da kümelendiği alanların mekânsal istatistik yöntemleriyle tespiti,
2- Hastalığın yüksek seviyede olduğu bölgelerde, hastalığın yapılı çevreye ait yerel özellikler ve sosyo-demografik özelliklerle ilişkisinin zaman faktörünü de içerecek biçimde tespit edilmesidir.
Araştırmada; kent içerisinde yayılımın fazla olduğu bölgelerin ve bu bölgeleri diğer bölgelerden ayırt eden özelliklerin tespit edilmesi durumunda, Covid 19 ile mücadelede kent düzeyindeki mekânsal tedbirlerin (kente giriş çıkış yasağı, restoran ve kafeler, alışveriş merkezleri, oteller, spor salonları vb. kapalı tutulması, park ve rekreasyon alanlarını kullanımın ve spor müsabakalarının yasaklanması, okulların tatil edilmesi gibi) yerel düzeyde de geliştirilebilmesi mümkün olacaktır. Çalışma, taşınabilir sağlık ekipmanları, personel kaynağı ve ilaçların hastalığın kümelendiği bölgelerde ağırlıklandırılmış bir şekilde planlanabilmesine de olanak sağlayacaktır. Daha uzun vadeli bir fayda olarak, salgınların mekan kaynaklı etkilerini azaltmak için ülkemizin imarı ve şehirciliğini düzenleyen yasa ve yönetmeliklerde yapılması gereken düzenlemeler de projenin öneriler kısmında yer alacaktır.
Haber ve Fotoğraflar: GTÜ Basın ve Halkla İlişkiler Müdürlüğü
